کاربرد تئوری فعالیت در طراحی محصول
بررسی مختصری درباره تئوری فعالیت
تئوری فعالیت (Activity theory) در اتحاد شوروی سابق و به عنوان یک روان شناسی فرهنگی، تاریخی توسط ویگوتسکی (Vygotsky) و لیونتف (Leontev) در 1978به وجود آمد. این تئوری بر شیوه های انجام فعالیت های انسانی و درک روابط آن، متمرکز شده است. در این تئوری، تجزیه و تحلیل، بر تمام فعالیت به عنوان یک واحد، صورت می گیرد. تئوری فعالیت به عنوان روشی تحلیلی برای زمینه وسیعی از موضوعات استفاده می شوند که شامل این موارد است: تعامل انسان و کامپیوتر (human–computer interaction)، طراحی محصول (Product Design)، سیستم های اطلاعاتی (information systems)، طراحی رابط کاربری (interface design) ، جوامع کنش ها (communities of practice)، آموزش و غیره.فعالیت متشکل از یک موضوع (subject) و یک هدف (object)است که به واسطه یک ابزار (tool) به یکدیگر مرتبط می شوند. موضوع می تواند یک فرد یا گروه های درگیر در یک فعالیت باشند. فعالیت توسط موضوع با استفاده از ابزار برای رسیدن به جسم (هدف) انجام می شود، بنابراین آن را تبدیل به نتیجه می کند ابزار می تواند فیزیکی باشد مانند یک چکش و یا روانی باشد مانند زبان، فرهنگ یا شیوه تفکر. یک شیء می تواند یک چیز مادی باشد، کمی ملموس مانند یک طرح و یا کاملا نامحسوس مانند ایده معمولی باشد مادامی که آن را بتوان توسط فعالیت شرکت کنندگان به اشتراک گذاشت.
تئوری فعالیت همچنین شامل فعالیت های جمعی (collective activity)، جامعه ، قوانین و تقسیم کار(division of labour) است که زمینه اجتماعی در آن فعالیت های جمع شده واقع شده است. جامعه متشکل از یک یا چند نفر است که هدفی مشخص را در موضوع به اشتراک می گذارند. قوانین، کنش ها و واکنش ها را با فعالیت ها تنظیم می کنند. تقسیم کار معرفی می کند که چگونه وظایف به صورت عرضی بین اعضای جامعه تقسیم شده اند و همچنین اشاره به هر گونه تقسیمات طولی قدرت و موقعیت دارد.فعالیت ها همیشه در یک وضعیت خاص و یک زمینه خاص به وقوع می پیوندند. "اِنگستروم" (1987) زمینه فعالیت را به عنوان شبکه ای از پارامترهای مختلف یا عناصری که یکدیگر را تحت تأثیر قرار می دهند سازماندهی کرده است. مدل یک سیستم فعالیت را نشان می دهد.
ساختار پایه یک فعالیت
منبع: (اِنگستروم 1987)
همان طور که مصنوعات و یا ابزارها برقرار کننده رابطه میان موضوع و هدف هستند، قوانین، واسط میان موضوع و جامعه هستند. به همین ترتیب، تقسیم کار، بین جامعه و هدف، ارتباط برقرار می کند. تئوری فعالیت اغلب با سه سطح همراه است که ساختار سلسله مراتبی از فعالیت را توصیف می کنند. هر فعالیت از طریق انجام اعمالی مجزا هدایت شده و به سوی یک هدف یا هدفی دیگر هدایت می شود. یک فعل، عملی مجزا است که با هدفی برای به دست آوردن خود شامل، نتیجه از پیش درنظرگرفته شده مرتبط با فعالیت اصلی به انجام می رسد.
سطوح فعالیت
فعل ها توسط ترتیب و توالی کنش ها به انجام می رسند. کنش ها، توابع کاری یا امور روزمره ای هستند با این فرض که هر عمل توسط شرایط واقعی و زمینه های افعال در طول عملکرد آن مشخص می شود. فعالیت ها در تئوری فعالیت، به صورت آماری مشخص نیستند، بلکه پویا هستند. آنهادر حال تغییر و تکامل هستند. این تکامل در تمام سطوح صورت می گیرد: کنش های جدید، از کنش های قبلی ساخته می شوند، هنگامی که مهارت های شرکت کنندگان در حال افزایش است (نمودار 3-3).
سه سطح فعالیت در تئوری فعالیت
فنی تخصصی
اخبار
سلامت و تندرستی
گردشگری
کامپیوتر و اینترنت
دین و مذهب
فرهنگ وهنر
ورزشی
بازار
کودکان و والدین
زناشویی
بازی وسرگرمی
